Raport zintegrowany 2019
Logo Budimex

Otoczenie rynkowe i perspektywy rozwoju

GRI: [ 102-6, 102-15 ]

W 2020 roku światowa i europejska pandemia koronawirusa COVID-19 całkowicie zmienia prognozy dotyczące rynku budowlanego oraz deweloperskiego w Polsce i będzie miała istotny wpływ w długiej perspektywie na wyniki przedsiębiorstw, w tym Budimeksu. Ocena sytuacji rynkowej oraz prognozy rynkowe sformułowane na początku roku 2020 mogą być w dużym stopniu nieaktualne i zostaną zweryfikowane, po tym jak spółka będzie w stanie oszacować wpływ koronawirusa na gospodarkę i rynek budowlany w Polsce.

Wzrost gospodarczy, mierzony przyrostem produktu krajowego brutto, był w 2019 roku nieco niższy niż rok wcześniej (4,0% w porównaniu do 5,1% w roku 2018). Jednocześnie wskaźnik ogólnej koniunktury w budownictwie w ciągu 2019 roku osiągał podobne wartości jak w roku 2018. Warto odnotować jednak, że o ile w 2018 roku rósł odsetek podmiotów gospodarczych w budownictwie wskazujących na silny niedobór wykwalifikowanej kadry, w roku 2019 wskaźnik ten ustabilizował się. Złagodzenie nastrojów nastąpiło też jeśli chodzi o koszty materiałów.

W roku 2019 wartość produkcji budowlano-montażowej zanotowała jednocyfrowy wzrost rok do roku na poziomie 6,0% w cenach bieżących (w porównaniu do 21,3% rok wcześniej). Spadek dynamiki był widoczny we wszystkich trzech segmentach budownictwa, a w szczególności w obszarze budownictwa infrastrukturalnego, w którym wzrost produkcji budowlano-montażowej ukształtował się na poziomie 4,2% w roku 2019 (w cenach bieżących), względem 23,7% w roku 2018. Źródłem osłabienia tego segmentu było budownictwo drogowe. Nieco lepszą koniunkturę w porównaniu z budownictwem infrastrukturalnym odnotowano w budownictwie ogólnym (wzrost na poziomie 7,9% w porównaniu ze wzrostem o 18,7% w roku 2018).

Z kolei zmianom nie uległa struktura rynku. Nadal największy udział w produkcji budowlano-montażowej miały obiekty inżynierii lądowej i wodnej (50% w produkcji budowlano-montażowej ogółem, wobec 51% udziału w roku 2018). Analogiczny udział budownictwa niemieszkalnego i mieszkalnego wyniósł 33% i 17% i osiągnął porównywalną wartość jak w roku 2018.

Dynamika i kierunki rozwoju budownictwa w Polsce determinowane są przez tempo realizacji dużych projektów infrastrukturalnych oraz, co się z tym wiąże skuteczność wykorzystania funduszy unijnych. Do końca 2019 roku podpisano ponad 58 tysięcy umów o dofinansowanie o wartości 447,2 miliarda złotych, przy udziale środków unijnych na poziomie 272,0 miliardów złotych, co stanowi około 83% całości funduszy alokowanych do Polski w ramach polityki spójności.

W roku 2019 nastąpił wzrost liczby mieszkań oddanych do użytkowania, przeznaczonych na sprzedaż lub wynajem, osiągając poziom 130,9 tysiąca (wzrost o 16,6% w porównaniu z rokiem 2018). Dobrą koniunkturę potwierdza liczba mieszkań przeznaczonych na sprzedaż lub wynajem, na których budowę wydano pozwolenie (wzrost rok do roku o 4,6% do poziomu 167,3 tysiąca) oraz liczba mieszkań przeznaczonych na sprzedaż lub wynajem, których budowę rozpoczęto (wzrost rok do roku o 7,9% do poziomu 142,0 tysięcy).

Kumulacja prac budowlanych w zakresie dróg krajowych oraz linii kolejowych, wspierana przez wysoką wartość inwestycji realizowanych w obszarze budownictwa ogólnego, przełożyła się na znaczący wzrost cen materiałów budowlanych, usług podwykonawczych oraz kosztów robocizny w latach 2017-2018. Zastosowanie zapisów umownych waloryzujących wynagrodzenie wykonawcy, opartych na wskaźnikach nie odzwierciedlających faktycznych wzrostów cen oraz ograniczających wzrost wynagrodzenia do bardzo niskiego poziomu, okazało się niewystarczające. Po długotrwałych rozmowach, na początku roku 2019 główni zamawiający na rynku infrastrukturalnym zdecydowali o wprowadzeniu zmian w metodologii waloryzowania nowych kontraktów, w których nie doszło do podpisania umowy na generalne wykonawstwo. W roku 2019 wykonawcy podpisali pierwsze kontrakty uwzględniające nowe zapisy waloryzacyjne, a ocena ich rzeczywistej skuteczności będzie możliwa na bardziej zaawansowanym etapie realizacji tych kontraktów.

Propozycja podziału funduszy europejskich na poszczególne kraje członkowskie w ramach Polityki Spójności na lata 2021-2027 przewiduje dla Polski nieco niższe środki, niż te przyznane w obecnej perspektywie budżetowej. Niemniej Polska wciąż pozostanie największym beneficjentem środków unijnych, a skala wsparcia w obszarze projektów infrastrukturalnych najprawdopodobniej pozwoli na utrzymanie znaczącej roli środków unijnych w rozwoju polskiego sektora budowlanego w najbliższych latach.

Prognozy z początku bieżącego roku przewidywały, że rynek budowlany w 2020 roku będzie napędzany rosnącymi wydatkami inwestycyjnymi realizowanymi przez inwestorów publicznych w obszarze infrastruktury. Kontrakty z lat 2018-2019 na rynku dużych inwestycji drogowych i kolejowych w roku 2020 w znacznym stopniu powinny wejść w zaawansowaną fazę realizacji. Tym samym produkcja budowlano-montażowa w segmencie infrastrukturalnym może odnotować wzrost w roku 2020 względem roku 2019. Jednakże należy mieć na względzie ewentualny wpływ globalnej pandemii koronawirusa COVID-19 na sytuację rynkową, efektem czego może być dezaktualizacja powyższych prognoz.

Rok 2020 wiele firm z sektora rozpoczyna z komfortowym portfelem zamówień, który zabezpiecza przychody spółek na kilka najbliższych kwartałów. Jednocześnie możliwy jest dalszy wzrost kosztów materiałów i robocizny. Jednak skala tej presji będzie raczej niższa niż w latach 2017-2018. Sytuację na rynku pracy może jednak zweryfikować sytuacja ekonomiczna powstała w efekcie pandemi koronawirusa COVID-19. Nie bez znaczenia pozostają też braki wykwalifikowanych pracowników w branży, w szczególności w sektorze budownictwa kolejowego. Na to nakładają się też zmiany przepisów na niemieckim rynku pracy, które liberalizują zatrudnianie cudzoziemców spoza Unii Europejskiej na terytorium Niemiec. Zmiany w prawie mogą przyczynić się do drenażu polskiego rynku pracy, tj. przepływu pracowników zza wschodniej granicy Polski, którzy dziś znacząco zasilają polski rynek budowlany.