Otoczenie rynkowe

Ogólna charakterystyka rynku

ZOBACZ FILMBudowa biurowca Libra Business Center w Warszawie - time lapse

W 2012 roku nastąpiło spowolnienie wzrostu gospodarczego w Polsce. W przypadku branży budowlanej obserwować można było szczególnie silne wyhamowanie, które znalazło odzwierciedlenie w kondycji finansowej i wycenie rynkowej większości spółek budowlanych, jak i opóźnieniach licznych inwestycji, w szczególności infrastrukturalnych. Istotne pogorszenie warunków w budownictwie obrazuje wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury w tym sektorze, który w grudniu 2012 osiągnął najniższą wartość od stycznia 2003 roku.

Wstępny odczyt dynamiki PKB w 2012 roku wskazuje na wzrost na poziomie 2,0% w porównaniu do roku 2011 (w roku 2011 wzrost PKB sięgnął 4,3% w skali roku). Pomimo pogarszających się warunków rynkowych Polska ciągle postrzegana jest jako kraj o silnych fundamentach i relatywnie dobrej strukturze finansów publicznych.

Po dynamicznym wzroście w roku 2011 (16,3% w porównaniu do roku 2010, w cenach stałych) w ubiegłym roku nastąpiło wyhamowanie wzrostu produkcji budowlano-montażowej. Branża skurczyła się o 1,0% w skali roku, głównie za sprawą wygasania inwestycji infrastrukturalnych, które były motorem wzrostu w poprzednich latach.

Wydatki kluczowego inwestora w segmencie drogowym, Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, spadły z rekordowych 26,4 mld złotych w roku 2011 do ok. 22,6 mld złotych w roku ubiegłym. Niższe wydatki wynikały między innymi z opóźnień i konieczności ponownego rozpisywania przetargów drogowych (np. w przypadku odcinków autostrady A1 oraz A4, gdzie umowy z wykonawcami zostały zerwane).

Udział obiektów inżynierii lądowej i wodnej w strukturze produkcji budowlano-montażowej spadł z 60,1% w 2011 do 55,3% w roku 2012, głównie za sprawą zwiększenia udziału budownictwa mieszkaniowego (z 39,9% do 44,7%).

Po trzech spadkowych latach, w roku 2012 wzrosła liczba mieszkań oddanych do użytkowania osiągając poziom 152,5 tys. Z drugiej strony szeroka oferta rynku mieszkaniowego oraz oczekiwane osłabienie popytu (wynikające z niepewności rynkowej, jak również wygaszenia programu „Rodzina na Swoim”) wpłynęły negatywnie na liczbę mieszkań przeznaczonych na sprzedaż, których budowę rozpoczęto (spadek o 11,3% w porównaniu do poprzedniego roku). Liczba mieszkań przeznaczonych na sprzedaż, na budowę których wydano pozwolenia spadła w 2012 roku o 11,7% w stosunku do roku poprzedniego, obrazując awersję deweloperów do rozpoczynania nowych projektów.

Perspektywy rozwoju rynku

Uwarunkowania rynkowe w latach 2013-2014 najprawdopodobniej nie będą sprzyjać branży budowlanej. Zgodnie z założeniami ustawy budżetowej wzrost PKB w 2013 roku powinien wynieść 2,2% a średnioroczna inflacja 2,7%. Bezrobocie na koniec roku szacowane jest na 13%. Chociaż większość prognoz zakłada polepszenie sytuacji gospodarczej w drugiej połowie 2013 roku, średnioterminowe perspektywy rozwoju rynku budowlanego są raczej pesymistyczne.

Największe wyzwania czekają segment drogowy. Chociaż GDDKiA szacuje, że w 2013 roku wyda ok. 18 mld złotych to spodziewane jest dalsze ograniczenie liczby nowych przetargów, co najprawdopodobniej znajdzie odzwierciedlenie w spadku wartości rynku drogowego, w szczególności w roku 2014. Szansą na ożywienie tego segmentu może być projekt „Inwestycji Polskich”, przy pomocy którego finansowana ma być realizacja m.in. brakującego odcinka autostrady A1 (Tuszyn-Pyrzowice). Szacunkowa wartość 140 km inwestycji to ok. 2 mld euro, a pierwsze przetargi mogą zostać ogłoszone już w połowie bieżącego roku.

W kolejnych latach dynamiki nabierać będą inwestycje w infrastrukturę kolejową. Zgodnie z danymi zawartymi w projekcie Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych do roku 2015 przygotowanego przez Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej wydatki PKP PLK (głównego inwestora w tym sektorze) w 2012 roku wyniosły 3,7 mld złotych, w roku 2013 mają wynieść 7,7 mld złotych. W roku 2014 zakładane jest przekroczenie poziomu 11 mld złotych.

W ubiegłym roku rozstrzygnięte zostały pierwsze, długo oczekiwane, przetargi na budowę nowych bloków energetycznych (m.in. bloki w Opolu oraz w Kozienicach). Większość ekspertów rynkowych jest zgodna, iż budownictwo energetyczne w nadchodzących latach będzie najszybciej wzrastającym segmentem rynku budowlanego.

Rok 2013 może być szczególnie trudnym okresem dla spółek deweloperskich. Szeroka oferta rynku pierwotnego w połączeniu ze spodziewanym spowolnieniem gospodarczym (wpływającym negatywnie na decyzje kluczowych grup klientów) może wywołać zaostrzoną konkurencję i jeszcze silniejszą walkę o klienta, szczególnie w przypadku spółek, które w dużym stopniu korzystają z finansowania zewnętrznego.

Działalność spółek Grupy koncentruje się na sektorze budowlanym, który w znaczącym stopniu korzysta ze środków pomocowych pozyskiwanych z Unii Europejskiej. Duża część funduszy przeznaczona jest na inwestycje infrastrukturalne, w tym budowę dróg i kolei. W najbliższych latach kluczowy dla rozwoju rynku budowlanego będzie ostateczny budżet środków pomocowych Unii Europejskiej dla Polski na lata 2014-2020. Według porozumienia ws. nowego budżetu Polska może liczyć na 72,9 mld euro w ramach Polityki Spójności, czyli więcej niż alokacja na lata 2007-2013.