Budownictwo Energetyczne

Na rynku budownictwa energetycznego można wyróżnić trzy segmenty:

• przesył i dystrybucję energii elektrycznej,
• wytwarzanie energii elektrycznej,
• przesył i dystrybucję gazu.

Wielkość jak i strukturę inwestycji energetycznych determinuje polityka energetyczna Polski. W lutym 2021 roku Rada Ministrów uchwaliła Politykę Energetyczną Polski do 2040 roku (PEP 2040). Dokument wyznacza kierunki rozwoju sektora energetycznego. Strategia ma się opierać na trzech filarach: sprawiedliwej transformacji wszystkich regionów, zeroemisyjnym systemie energetycznym oraz dobrej jakości powietrza.

W zakresie mixu energetycznego stawia ona za cel osiągnięcie w 2030 roku następujących wskaźników:

• nie więcej niż 56% węgla w wytwarzaniu energii elektrycznej,
• co najmniej 23% OZE w końcowym zużyciu energii brutto.

Emisja gazów cieplarnianych powinna spaść do 2023 roku o 30% w stosunku do stanu z 1990 roku.

Mix energetyczny w Polsce w 2022 roku

Polska jest obecnie przed rozpoczęciem wygaszania najstarszych węglowych bloków energetycznych. Działania firm energetycznych są skoncentrowane na realizacji inwestycji dążących do neutralności klimatycznej. PGE między innymi przygotowuje projekt największej morskiej farmy wiatrowej na Morzu Bałtyckim oraz pracuje nad budową dwóch bloków gazowo-parowych przy Elektrowni Dolna Odra. Ważnym wydarzeniem w energetyce jest także fuzja Orlenu, Lotosu i PGNIG. Stworzenie multienergetycznego przedsiębiorstwa jest bezprecedensowym wydarzeniem na krajowym rynku, które może zmienić układ sił na mapie energetycznych interesów Europy.

W Polityce Energetycznej Polski do 2040 roku założono, że pierwsza w Polsce elektrownia jądrowa powstanie do 2033 roku. W 2021 roku podjęto decyzję, że elektrownia jądrowa będzie zlokalizowana w Lubiatowo-Kopalino w gminie Choczewo (powiat wejherowski, woj. pomorskie).

W 2033 roku powinien zostać uruchomiony pierwszy blok elektrowni jądrowej o mocy około 1-1,6 GW. Kolejne bloki będą oddawane do użytku co 2-3 lata, a cały program jądrowy zakłada budowę 6 bloków. W 2022 roku Rada Ministrów wybrała dostawcę reaktorów dla pierwszej polskiej elektrowni atomowej (amerykańską firmę Westinghouse). Pod koniec października 2022 roku spółka ZE PAK podpisała z Polską Grupą Energetyczną i koreańskim KHNP list intencyjny o współpracy przy badaniu możliwości budowy elektrowni jądrowej w Polsce. Siłownia ma stanąć w Pątnowie, gdzie ZE PAK ma elektrownię na węgiel brunatny.

Coraz większe zainteresowanie wśród polskich firm budzą małe elektrownie jądrowe. W 2021 roku podpisano dwie pierwsze umowy w sprawie budowy nowoczesnych małych, modularnych elektrowni atomowych. Natomiast w 2022 roku Grupa Enea podpisała z amerykańską spółką Last Energy list intencyjny w sprawie współpracy dotyczącej technologii SMR.

PEP 2040 zakłada wybudowane elektrowni morskich o mocy 5,9 GW do 2030 roku. Obowiązująca ustawa z dnia 20 maja 2016 roku o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych wprowadziła jedną z najbardziej restrykcyjnych w Europie zasad odległościowych – tzw. zasadę 10H, czyli dziesięciokrotność wysokości elektrowni wiatrowej jako minimalną odległość nowej inwestycji od istniejących zabudowań mieszkalnych i form ochrony przyrody. Była to odpowiedź na społeczne niezadowolenie w niektórych rejonach kraju związane z gwałtownym rozwojem elektrowni wiatrowych. Jej skutkiem było ograniczenie możliwości lokowania nowych elektrowni wiatrowych oraz inicjowania nowych projektów farm wiatrowych, a także zablokowanie rozwoju budownictwa mieszkalnego w sąsiedztwie istniejących elektrowni. W 2022 roku, pomimo prac rządu nad nowelizacją wspomnianej ustawy, nie udało się odblokować rozwoju farm wiatrowych w Polsce.

W związku z agresją Rosji na Ukrainę, w dniu 29 marca 2022 roku Rada Ministrów przyjęła założenia do aktualizacji Polityki energetycznej Polski do 2040 r. Aktualizowana polityka energetyczna Polski będzie uwzględniać czwarty filar – suwerenność energetyczną, której szczególnym elementem jest zapewnienie szybkiego uniezależnienia krajowej gospodarki od importowanych paliw kopalnych z Federacji Rosyjskiej.

W porównaniu z wcześniejszymi prognozami, aktualizacja Polityki zakłada, że zużycie gazu w elektrowniach i elektrociepłowniach ulegnie redukcji o około 37% w 2030 roku i około 45% w 2040 roku.

Aktualizowana PEP2040 zakłada ponad 50% udziału OZE w produkcji energii elektrycznej. Strategia mówi również o 23%udziale energetyki jądrowej, nowych mocach na poziomie 7,8 GW z dużego atomu i rozwoju technologii SMR w przyszłości. Przyspieszona zostanie budowa gazowego pływającego terminalu FSRU w Zatoce Gdańskiej wraz z rozbudową sieci krajowej oraz rozbudową podziemnych magazynów gazu ziemnego.

W listopadzie 2022 roku Prezes URE uzgodnił Plan rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną” na lata 2023-2032 (Plan Rozwoju Systemu Przesyłowego). Zgodnie z przyjętym dokumentem wartość inwestycji w sieć przesyłową w latach 2023-2032 wyniesie 36 mld zł. W planach jest m.in. budowa 600 kilometrów linii stałoprądowej HVDC, która umożliwi przesył energii z północy kraju, wytworzonej w lądowych i morskich źródłach wiatrowych, na południe. Sieć przesyłowa powinna również umożliwiać przyłączenie i wyprowadzenie mocy z elektrowni jądrowej w lokalizacji aktualnie preferowanej przez spółkę Polskie Elektrownie Jądrowe. Inwestycje prezentowane w projekcie PRSP mają na celu wsparcie zobowiązań Polski do osiągnięcia celu krajowego w zakresie udziału energii z OZE w końcowym zużyciu energii, rządowego planu budowy morskich farm
wiatrowych na Bałtyku, rządowego planu budowy mocy jądrowych, przyłączeń nowych jednostek wytwórczych zgodnie z wynikami aukcji rynku mocy na lata 2023-2026.