Budownictwo Kolejowe

Spółką odpowiadającą za zarządzanie państwową siecią linii kolejowych, liczącą obecnie ponad 19 tys. km, jest PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.

Rozwój branży budownictwa kolejowego w Polsce jest możliwy głównie dzięki Krajowemu Programowi Kolejowemu (KPK) o wartości 77 mld zł, który obejmuje inwestycje na liniach kolejowych dofinansowane przez Ministerstwo Infrastruktury. W 2022 roku był on trzykrotnie aktualizowany. Pierwotnie został przygotowany na okres od 2016 do 2023 roku, czyli do momentu, w którym kończy się możliwość dofinansowania projektów w ramach perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2014-2020. Jego ostatnie aktualizacje obejmują także 2024 rok. Uchwalona w dniu 13 grudnia 2022 roku przez Radę Ministrów aktualizacja Krajowego Programu Kolejowego zakłada dla 2023 roku wydatki na poziomie 13,9 mld zł, w tym wydatki PKP PLK na 10,9 mld zł. KPK określa wielkość i źródła finansowania, w tym środki z UE oraz środki krajowe.

Według stanu na koniec 2022 roku 39,1% inwestycji z KPK (o łącznej wartości ok. 30 mld zł) zostało już zakończonych. W trakcie realizacji jest kolejnych 59,5% (45,6 mld zł). W toku są przetargi na prace o wartości 400 mln zł (0,6% całości). Do tej kategorii należą – między innymi – przebudowa linii 202 w obrębie stacji Słupsk, przygotowanie dokumentacji projektowej dla odcinka Kędzierzyn-Koźle – Chałupki oraz modernizacji systemu sterowania ruchem przy wylocie CMK na stacji Zawiercie. Jedynie 0,8% środków (600 mln zł) jest przeznaczonych na zadania, dla których przetargów jeszcze nie ogłoszono.

Problemem wykonawców inwestycji kolejowych jest sprawa waloryzacji kontraktów. Zdaniem firm budowlanych powinny one być w podobny sposób waloryzowane jak kontrakty drogowe. Uważają, że dalszy brak decyzji w sprawie waloryzacji grozi paraliżem inwestycji kolejowych z powodu problemów finansowych i upadłości kolejnych wykonawców, dalszych zwolnień pracowników oraz utraty potencjału wykonawczego, którego odbudowa potrwa wiele lat.

W 2022 roku PKP PLK ogłosiła przetargi wartości 18,5 mld zł, jednakże podpisanie większości kontraktów było opóźnione ze względu na brak potwierdzonego finansowania projektów. Spółka jest przygotowana do ogłaszania kolejnych zadań i w 2023 roku planowane jest ogłoszenie przetargów na kwotę 15-20 mld zł. Z uwagi na brak środków z Krajowego Planu Odbudowy, przedstawiciele branży postulują, aby dla projektów kolejowych uzyskać zastępcze źródło finansowania (np. z Polskiego Funduszu Rozwoju).
PKP PLK prowadzi ponadto Program Kolej Plus. Celem tego programu jest uzupełnienie istniejącej sieci o połączenia kolejowe miejscowości powyżej 10 tys. mieszkańców, które nie posiadają dostępu do połączeń pasażerskich z miastami wojewódzkimi. W 2022 roku zwiększono budżet Programu Kolej Plus z 5,6 mld zł do 11 mld zł. Warunkiem uczestniczenia w tym programie jest zapewnienie przez wnioskodawcę współfinansowania w wysokości co najmniej 15% kosztów kwalifikowanych oraz przedłożenie deklaracji organizatora przewozów dla połączenia minimum cztery pary pociągów przez co najmniej 5 lat.

PKP S.A. prowadzi ponadto Program Inwestycji Dworcowych na lata 2016-2023, obejmujący 189 inwestycji dworcowych. Obecnie szacowana wartość PID na lata 2016-2023 to 3,3 mld zł, z czego zakończonych około 773 mln zł. W 2022 roku oddano do użytku 26 dworców kolejowych (w sumie oddano 71 dworce). Do końca 2023 roku PKP planuje oddać przeszło 50 dworców kolejowych po przebudowie i budowie. Jeżeli chodzi o pozostałe zaplanowane w ramach tego programu inwestycje to: 75% inwestycji znajduje się na etapie budowlanym, 10% na projektowym oraz 15% na etapie przygotowania.
Długoterminowa perspektywa rozwoju budownictwa kolejowego w Polsce jest natomiast korzystna biorąc pod uwagę możliwości współfinansowania inwestycji w ramach FEnIKS i programu CEF oraz plany budowy linii kolejowych w ramach budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK).

W ramach Programu CPK ma być wybudowane w sumie około 2 tys. km linii kolejowych do końca 2034 roku, w sumie 10 tras (w tym 10 tzw. szprych prowadzących z różnych regionów Polski do Warszawy i CPK). Najbardziej zaawansowane są prace na odcinku kolejowym pomiędzy Warszawą a Łodzią. Spółka CPK podpisała umowy na zaprojektowanie linii, która jest pierwszym elementem nowej sieci kolejowej, a zarazem pierwszym fragmentem Kolei Dużych Prędkości w Polsce. Złożyła wniosek o decyzję lokalizacyjną dla tunelu w Łodzi. Prace budowlane mają ruszyć jeszcze w pierwszej połowie 2023 roku. Ogłoszony został także wariant inwestorski dla odcinka Łódź – Wrocław.

Źródło: www.cpk.pl